Tài liệu Tập huấn giáo dục môi trường cơ bản (tập 2)

ai hiệu quả trên. Trong công nghiệp, ba phương pháp gia tăng hiệu suất năng lượng để tiết kiệm năng lượng là: • Sản xuất đúng mức đúng lúc; • Sản xuất vừa điện năng vừa nhiệt năng trong cùng một tổ máy nhiệt điện; sản xuất điện theo hai hay ba chu kỳ nhiệt động liên tiếp (chu trình kết hợp); • Phân phối năng lượng bằng hai cách: phát điện hay hơi nước tới hai nơi có nhu cầu không cùng một thời điểm hay phát điện cho một nơi và phát nước cho một nơi khác. Ngoài ra có thể đổi sang một dạng nhiên liệu khác hoặc một quy trình sản xuất ít tiêu thụ năng lượng hơn. Một số cách để tăng hiệu suất sử dụng năng lượng dùng cho trong văn phòng và nhà ở: • Nấu ăn: sử dụng lò bếp có hiệu suất năng lượng cao; • Đun nước nóng sinh hoạt và điều hòa không khí: xây dựng các kiến trúc hữu hiệu về năng lượng phù hợp với khí hậu địa phương dựa trên bốn nguyên tắc: √Tích trữ năng lượng mặt trời ban ngày để dùng ban đêm và, tốt hơn nữa, tích trữ vào mùa nóng để dùng vào mùa lạnh; √Môi trường thiên nhiên và hình dáng kiến trúc ngăn cản ánh sáng mặt trời vào nhà khi trời nóng và hướng ánh sáng mặt trời vào nhà khi trời lạnh, √Lớp cách nhiệt để giảm khả năng cân bằng nhiệt độ trong nhà và nhiệt độ ở ngoài, Hiệu ứng ống khói với cách biệt nhiệt độ giữa tầng dưới và tầng trên để không khí tự động bay từ dưới lên trên rồi thổi khí nhiễm bẩn ra ngoài. Tài liệu nguồn cho Hoạt động 4 Phụ lục 4a: Làm gì để sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả 1. Tiết kiệm năng lượng • Chạy những thiết bị cơ điện nội thất: √ Sử dụng bóng đèn tiết kiệm điện thay cho bóng đèn sợi đốt. √ Sự dụng các thiết bị điện (điều hoà, tủ lạnh, tivi, máy nước nóng, bàn là, quạt, máy tính,...) hợp lý; √ Tắt điện chiếu sáng khi ra khỏi nhà, khi không sử dụng; √ Tắt các thiết bị điện khi không cần thiết; √ Tiết kiệm gas, chất đốt (than, củi, rơm rạ); √ Sử dụng các thiết bị điện tốt, cho phép giảm tiêu hao điện năng; • Chuyển sang những dạng, năng ượng khác: √ Tận dụng chất thải nuôi gia súc để làm biogas để đun nấu, chạy điện; √ Chuyển từ dầu đốt sang khí đốt để đun nước nóng sinh hoạt và điều hòa không khí; √ Xây nhà theo kiến trúc khí hậu sinh học để sử dựng năng lượng mặt trời điều hòa không khí. • Thay đổi tập quán sinh sống: √ Cách ly nhiệt nhà ở hay tốt hơn, ở nhà đã được thiết kế theo nguyên tắc của kiến trúc khí hậu sinh học; √ Sống ở đô thị và ở nhà gần nơi làm việc để ít phải di chuyển; √ Mùa đông mặc thêm quần áo ấm để giảm nhu cầu sưởi, √ Mùa hè mặc áo nhẹ và không đeo cravat để có thể chịu nóng; √ Mua thực phẩm và nấu thức ăn đủ cho mỗi bữa hay mỗi ngày để ít phải đông lạnh rồi làm tan giá và hâm lại lương thực; √ Tắt đèn và tắt những thiết bị điều hòa không khí khi không còn có người ở trong một căn phòng; √ Không để một thiết bị ở trạng thái canh chừng khi không dùng đến nữa. nguồn l 2. Sử dụng năng lượng hiệu quả 68 Chủ đề 2 - Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả Giải pháp Nhà ở Xanh Sử dụng đèn và các thiết bị tiết kiệm điện; Tránh rò rỉ nước trong bếp, toa-lét; Đi xe đạp, xe buýt đi làm, đi học thay vì đi xe máy; Ăn ở nhà nhiều thay vì đi ăn hàng, ăn hiệu; Sử dụng các loại chất tẩy rửa không độc hại để lau dọn nhà cửa; Phơi hong quần áo khô tự nhiên thay vì sấy khô; Vặn bé vòi nước, vòi hoa sen khi sử dụng. Không để nước chảy khi đánh răng, rửa mặt; Thường xuyên bảo dưỡng xe máy, ô tô để xe bền lâu, đỡ sửa chữa, thay thế, đỡ tốn xăng. 69Chủ đề 2 - Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả Phụ lục 4b: Phiếu trắc nghiệm cho Hoạt động 4 1) Trung bình bao nhiêu khí cacbon đioxit thải vào không khí khi dùng 1 lít xăng chạy xe ô tô?B a. Không, vì sử dụng xăng không thải cacbon đioxit b. 2,4 kg c. 24 kg 2) Hoạt động nào của con người làm Trái Đất nóng lên nhiều nhất? a. Đi xe máy b. Chặt cây c. Sử dụng nhiên liệu hóa thạch để sản xuất năng lượng 3) Để sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả bạn lựa chọn đặt tủ lạnh làm việc ở nhiệt độ: o oa. Khoảng -5 C đến -2 C o ob. Khoảng 2 C đến 5 C o oc. Khoảng 12 C đến 15 C 4) Loại đèn nào sử dụng năng lượng hiệu quả nhất? a. Đèn sợi đốt b. Đèn compact c. Đèn tuýp 5) Theo bạn, khi tắm sử dụng nước cách nào tiết kiệm nhất? a. Sử dụng nước trực tiếp từ vòi vặn nửa vòng (không vặn hết cỡ) b. Sử dụng bồn tắm c. Sử dụng vòi tắm hoa sen 6) Màu sơn nào trong phòng có tác dụng tiết kiệm năng lượng hơn? a. Màu vàng sáng b. Màu xanh đậm c. Không quan trọng, vì màu sơn phòng không ảnh hưởng đến việc sử dụng năng lượng 70 Chủ đề 2 - Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả 7) Để nấu canh tốt nhất nên sử dụng: a. Lò vi sóng b. Bếp điện c. Lò nướng 8) Hãy tự đánh giá mình đã dùng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả bằng cách nào: a. Đi bộ hoặc đi xe đạp hoặc đi xe buýt tới trường b. Tắm bằng vòi hoa sen, không tắm bồn c. Sử dụng đèn tiết kiệm điện năng (compact, LED) d. Không để các thiết bị điện tử (máy tính, TV) ở chế độ chờ e. Tắt đèn trong phòng khi ra ngoài dù chỉ vài phút f. Tái sử dụng/Tái chế chế chai lọ thủy tinh, vỏ đồ hộp, giấy, đồ kim loại 71Chủ đề 2 - Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả 1) Một xe ô tô khi sử dụng 1lít xăng trung bình thải ra 2,4 kg đioxit . Hàng năm trên thế giới tất cả các phương tiện giao thông (xe tải, xe buýt, ô tô, xe máy, máy bay) thải khoảng 900 triệu tấn cacbon đioxit vào khí quyển. 2) Sản xuất năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch là hoạt động làm Trái đất nóng lên nhiều nhất. Khoảng 90% năng lượng sử dụng trên toàn thế giới được sản xuất từ dầu mỏ, khí thiên nhiên và than đá. Khí cacbon đioxit phát thải từ việc sản xuất và sử dụng năng lượng hóa thạch là nguồn B phát thải khí nhà kính lớn nhất từ hoạt động của con người. o o3) Từ 2 C đến 5 C là nhiệt độ hoạt động lý tưởng của tủ lạnh gia đình. Đây là nhiệt độ lý tưởng để bảo quản thực phẩm. Nếu đặt ở nhiệt độ thấp hơn, năng lượng sẽ tiêu hao vô ích. 4) Đèn compact sử dụng điện năng chỉ bằng ¼ so với đèn sợi đốt và thời gian sử dụng lâu hơn 10 lần. Đèn tuýp sử dụng điện năng bằng 60-80% so với đèn sợi đốt và thời gian sử dụng lâu hơn 10 – 20 lần. 5) Một bồn tắm chứa khoảng 200 lít nước. Vòi hoa sen vặn hết cỡ phun 15 -20 lít nước trong 1 phút. Vì vậy, tốt nhất nên sử dụng nước từ vòi vặn nửa vòng. 6) Tường màu sáng sẽ phản xạ 80% ánh sáng chiếu vào nó. Vì thế sẽ cần ít đèn chiếu sáng trong phòng sơn màu sáng. Tường màu tối sẽ hấp thụ ánh sáng. 7) Dùng bếp điện thì tiêu thụ điện chỉ bằng một nửa khi dùng lò vi sóng. cacbon Phụ lục 4c: Đáp án cho Phiếu trắc nghiệm Mục đích: Dụng cụ: Cách chơi: Giúp người chơi biết nhiều cách tiết kiệm điện. Giấy, bút, bảng, phấn Có vài ba đội chơi, mỗi đội 3-4 người. Trong vòng 3-5 phút, mỗi đội cố gắng liệt kê ra giấy cách thức tiết kiệm điện càng nhiều càng tốt. Đội nào liệt kê được nhiều nhất là đội đó thắng cuộc. Phụ lục 4d Trò chơi “Thi đua tiết kiệm điện” 72 Chủ đề 2 - Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả 73Chủ đề 2 - Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả Tài liệu nguồn cho Hoạt động 5 Phụ lục 5a Bảng khai thác nội dung sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả từ sách giáo khoa Bộ môn: ..................: Lớp: 6, 7, 8, 9 Bài có thể khai thác Lớp 6 Lớp 7 Lớp 8 Lớp 9 1. Các khái niệm cơ bản mà giáo dục về sử dụng năng lượng có thể khai thác Khái niệm cơ bản về các dạng năng lượng Khái niệm cơ bản về các nguồn năng lượng Các nguồn năng lượng ở Việt Nam Hậu quả của việc sử dụng năng lượng lãng phí 3. Các hoạt động khác nhằm đóng góp giải quyết các vấn đề về năng lượng Nội dung giáo dục môi trường trong chủ đề về năng lượng Các biện pháp để sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả 2. Các việc làm hình thành và phát triển kỹ năng về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả Nhận biết các vấn đề năng lượng Thu thập thông tin về năng lượng Tổ chức thông tin Phân tích thông tin Đề xuất giải pháp Phát triển kế hoạch hành động Thực hiện kế hoạch hành động (Điều chỉnh từ “Thiết kế mẫu một số mô đun Giáo dục Môi trường”) Thiết kế mẫu một số mô đun Giáo dục Môi trường. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Dự án VIE/98/018 International Energy Outlook Tài liệu tham khảo 74 Chủ đề 2 - Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả