Giáo trình Địa lý kinh tế - xã hội Việt Nam

lao động vào làm việc cho khu chế xuất, giảm được chi phí vận chuyển, ăn ở của công nhân. - Quy mô của khu chế xuất: quy mô của KCX thường chiếm từ 105 – 424 ha. Ví dụ như khu chế xuất Batan (Philippin) chiếm 345 ha, khu chế xuất Masan (Nam Triều Tiên) chiến 58,7 ha và khu chế xuất Lat Kralang (Thái Lan) chiếm 27 ha. - Lựa chọn hoạt động sản xuất và sản phẩm của KCX. Hầu hết hoạt động trong các KCX là chế tạo, được chia hành ba loại chính : + Thứ nhất, các ngành công nghiệp lắp ráp điện tự và máy móc hạng nhẹ. + Thứ hai, các ngành công nghiệp dệt và may mặc là các ngành khá phổ biến trong các khu chế xuất. Do các ngành này sử dụng nhiều lao động, vốn đầu tư không lớn lắm, chu kỳ sản xuất ngắn nên thời gian thu hồi vốn nhanh và khả năng mang lại lợi nhuận trong một thời gian ngắn. + Thứ ba, các hoạt động công nghiệp dựa vào nguồn tài nguyên như đá quý, bao đựng chè, chế biến đào lộn hột. Những hoạt động công nghiệp này đa số được các chủ nhà khuyến khích phát triển vì chúng có khả năng liên kết với một số ngành công nghiệp trong nước. II.6 Khái quát một số khu chế xuất ở Việt Nam. Hiện nay, Ở Việt Nam có khu chế xuất Hải Phòng, khu kinh tế mở Chu Lai đã được thành lập và đang thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước, nhưng trên thực tế hoạt động của khu kinh tế mở này cũng chưa mang lại tác động ảnh hưởng mạnh nào đối với nền kinh tế nước ta. Mới chỉ có 2 khu chế xuất hoạt động có hiệu quả hơn là : + Khu chế xuất Linh Trung + Khu chế xuất Tân Thuận Đến năm 1992 khu chế xuất đã thực hiện được : + Về xây dựng cơ sở hạ tầng : Khu chế xuất Tân Thuận đã hoàn thành việc xây dựng cơ sở hạ tầng từ năm 1998, trong năm 1999 đã xây dựng xong công trình tiện ích công cộng là trạm khám bệnh đa khoa với trang thiết bị khá đầy đủ và hiện đại . Khu chế xuất Linh Trung đã xây dựng xong trạm xử lý nước thải và nhà điều hành khu chế xuất, hoàn thành việc xây dựng các công trình cơ sở hạ tầng của khu chế xuất. + Về vận động và tiếp nhận đầu tư : Hai KCX đã tổ chức nhiều chuyến đi ra nước ngoài vận động đầu tư, đã tổ chức đón tiếp chu đáo khách đến tham quan KCX và tìm hiểu cơ hội đầu tư. Việc đầu tư vào 2 KCX năm 1999 đạt kết quả cao hơn năm 1998. Bảng 29 : Kết quả giấy phép đầu tư (GPĐT) năm 1999 315 316 KCX Tân Thuận KCX Linh Trung Danh mục Nă m Nă m 1999 Nă m Nă m 1999 199 8 SL So với năm 1998 199 8 SL So với năm 1998 Số GPĐT đã cấp D. đất của GPĐT (ha) Vốn của GPĐT (tr.USD) 4 (1) 1,1 9 5,2 5 8 3,1 5 18, 85 200% 264% 359% 2 0,7 6 2,4 0 3 4,1 4 28, 00 150% 544% 1,166% (1) không kể GPĐT số 134 hình thành do hợp nhất GPĐT số 24 với GPĐT số 128, không tăng thêm vốn đầu tư và diện tích đất thuê. Ngoài ra có 6 doanh nghiệp KCX Linh Trung tăng thêm 16,14 triệu USD vốn đầu tư và 22 doanh nghiệp ở Tân Thuận tăng thêm 42,42 triệu USD vốn đầu tư, nâng tổng số vốn đầu tư thu hút trong năm 1998 (kể cả GPĐT và GPĐC) là : + KCX Tân Thuận : 61,27 triệu USD – bằng 162% so với năm 1998 + KCX Linh Trung : 44,14 triệu USD – bằng 701% so với năm 1998 Trong năm 1999, đã có 7 dự án bị rút GPĐT do đã lâu không triển khai xây dựng nhà xưởng : + Khu chế xuất Tân Thuận: rút 5 GPĐT với tổng vốn đăng ký 43,15 triệu USD + Khu chế xuất Linh Trung: rút 2 GPĐT với tổng vốn đăng ký 2,22 triệu USD Bảng 30 : Kết quả thu hút đầu tư cộng dồn của 2 KCX : Khu chế xuất Số GPĐT còn hiệu lực Tổng vốn đăng ký (triệu USD) Diện tích đất thuê (ha) Tân Thuận Linh Trung 107 25 522,25 115,90 94,67 26,37 Cộng: 132GPĐT 638,15triệu USD 121,04ha Nếu tính cả diện tích đất đã được đặt tiền cọc để thuê thì mức độ để lấp đầy ở KCX Tân Thuận là 57,7% (121,2 ha/210 ha, giảm hơn năm 1998 do tập đoàn xe đạp xin rút khỏi thỏa thuận thuê đất), ở Linh Trung là 85 % (37,5ha/44ha). Cơ cấu quốc gia, lãnh thổ tính theo số vốn đầu tư vào 2 KCX: 4 quốc gia, l4 lãnh thổ đầu tư nhiều nhất vẫn giống như năm 1998 : Nhật Bản, Đài Loan, Hồng Kông và Hàn Quốc. Bảng 31 : Vốn đầu tư vào các Khu chế xuất 317 318 T T KCX Tân Thuận KCX Linh Trung Quốc gia Lãnh thổ Số vốn (triệu USD) Tỷ Lệ % Số vốn (triệu USD) Tỷ lệ % 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Nhật Bản Đài Loan Hồng Kông Hàn Quốc Mỹ Singapor e Việt Nam Anh Philippin 297,35 156,94 34,92 9,74 5,15 5,00 4,40 8,75 56,8 30,1 6,7 1,9 1,0 1,0 0,8 1,7 24,47 26,70 30,90 20,35 7,00 2,00 4,48 21,1 23,0 26,7 17,6 6,0 1,7 3,9 - Cơ cấu ngành sản phẩm đầu tư vào 2 KCX : Điện – điện tử đã trở thành ngành có số vốn đầu tư nhiều nhất ở KCX Tân Thuận; dệt, may và giày chiếm vị trí hàng đầu ở KCX Linh Trung . Bảng 32 : Các sản phẩm chủ yếu của các Khu chế xuất TT Ngành sản phẩm KCX Tân Thuận KCX Linh Trung Vốn đầu tư (triệu USD) Tỷ lệ % Vốn đầu tư (triệu USD) Tỷ lệ % 1 2 3 4 5 6 Dệt may Điện, điện tử Cơ khí Gỗ, giấy, bao bì Giày Các ngành khác 105,31 155,82 71,99 38,79 48,50 20,2 29,8 13,8 7,4 9,3 29,38 20,,00 15,74 7,40 30,00 13,37 25,3 17,3 13,6 6,4 25,9 11,5 522,25 triệu USD 115,90 triệu USD - Hoạt động của các doanh nghiệp KCX : Gần 90% số GPĐT đang triển khai xây dựng nhà xưởng hoặc đã đi vào sản xuất: 319 320 Bảng 33 : Cơ cấu và số lượng các doanh nghiệp ở Khu chế xuất Các doanh nghiệp KCX KCX Linh Trung KCX Tân Thuận Số DN đã đi vào sản xuất kinh doanh Số DN đang lắp đặt thiết bị, sản xuất thử Số DN đang xây dựng nhà xưởng Số DN đang làm thủ tục xin giấy phép XD Số DN chưa có hoạt động sau GPĐT 18 3 1 1 2 87 5 3 11 1 Số lượng lao động tính đến 31/12/1999 : trong năm 1999, 2 KCX thu nhận thêm 13.344 lao động, nâng tổng số lao động lên 44.138 người, trong đó có 73% là lao động nữ : Bảng 34 : Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh tính đến 31/12/1999 Danh mục KCX Tân Thuận KCX Linh Trung 1999 So với năm 1998 1999 So với năm 1998 Nhập khẩu : - Số lượng (tấn) - Kim ngạch (triệu USD) Xuất khẩu: Số lượng (tấn) - Kim ngạch (triệu USD) 105.7 73 337,5 64 78.25 4 409,8 74 112,9% 117,8% 133,8% 125,6% 24.02 4 129,7 05 17.82 6 144,3 41 170,7% 120,5% 184,0% 182,5% Tính chung 2 KCX, so với năm 1998, năm 1999 kim ngạch xuất khẩu tăng 37% (554,215 triệu USD/405,384 triệu USD); kim ngạch nhập khẩu tăng 30% (449,487 triệu USD/346,530 triệu USD). - Cơ cấu hàng hóa xuất nhập khẩu của 2 KCX như sau : + Nhập Khẩu : Máy móc thiết bị : 36,477 triệu USD Từ nước ngoài : 25,811 triệu USD chiếm 98,2% Từ nội địa : 0,666 triệu USD chiếm 1,8% Nguyên liệu sản xuất : 433,655 triệu USD 321 322 Từ nước ngoài : 413,676 triệu USD chiếm 95,4% Từ nội địa : 19,978 triệu USD chiếm 4,6%, tăng 29,3% so với năm 1998. + Xuất khẩu : Xuất ra nước ngoài : 550,338 triệu USD chiếm 99,3% Xuất vào nội địa : 3,828 triệu USD chiếm 0,7%, giảm 28% so với năm 1998. - Hàng hóa xuất nhiều nhất sang các nước : Nhật (38,1%), EU (33,7%), Đài Loan (13,8%), Malayxia (3,1%), Singapore (3,0%), Mỹ (1,5%), Trung Quốc (1,4%), Braxin (0,99%), Nga (0,81%) … - Quan hệ kinh tế giữa KCX với nội địa được Ban quản lý quan tâm thúc đẩy (thành lập tổ xúc tiến KCX – Nội địa và tổ chức đã tích cực hoạt động). 323 324 TÀI LIỆU THAM KHẢO CHÍNH 1. Địa lý kinh tế – xã hội Việt Nam, Lê Thông (chủ biên), Nguyễn Văn Phú, Nguyễn Minh Tuệ . NXB GD, 2001. 2. Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội vùng kinh tế trọng điểm miền Trung. Bộ kế hoạch và đầu tư, 1996. 3. Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội vùng Đông Bắc đến năm 2010. Bộ kế hoạch và đầu tư, 1996. 4. Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội vùng Tây Bắc đến năm 2010. Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, 1996. 5. Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội vùng Đồng bằng sông Hồng đến năm 2010. Bộ khoa học công nghệ và môi trường, 1996. 6. Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội vùng Bắc Trung bộ đến năm 2010. Bộ xây dựng, 1996. 7. Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội vùng Duyên hải Nam Trung bộ đến năm 2010. Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, 1996. 8. Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội vùng Tây Nguyên đến năm 2010. Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, 1996. 9. Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội vùng Đông Nam bộ đến năm 2010. Bộ kế hoạch và đầu tư, 1996. 10. Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bằng sông Cửu Long. Bộ kế hoạch và đầu tư, 1996. 11. Việt Nam lãnh thổ và các vùng địa lý, Lê Bá Thảo. NXB Thế Giới, 1998 12. Xây dựng các mô hình khu công nghiệp tập trung ở Việt Nam trong giai đoạn 1994 – 2010. Viện chiến lược phát triển. Bộ kế hoạch và đầu tư, 1995. 13. Địa lý kinh tế – xã hội Việt Nam (tập II , Phạm Xuân Hậu – XB ĐHSP Tp.HCM, 1997). 14. Nghị định 36/CP về ban hành quy chế Khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao – ngày 24/4/1997. 15. Những văn bản pháp luật về khu công nghiệp, khu chế xuất và khu công nghệ cao – NXB Chính trị quốc gia – tháng 6/1998 16. Hướng dẫn đầu tư vào các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao ở Việt Nam – Nguyễn Mạnh Đức, Lê Quang Anh – NXB Thống kê Hà Nội – 1/1998. 17. Trần Kiên – Chiến lược huy động vốn và các nguồn lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước – Thông tin : chiến lược – Chính sách – Công nghiệp – 3/98 18. Bạch Minh Huyền – KCX Việt Nam : Thực trạng và giải pháp – Tài Chính No.10 – 1997 19. Phạm Ngọc Kiểm – Xây dựng KCN và KCX ở Việt Nam – Tia sáng – 9/98 325 326 GIÁO TRÌNH ĐỊA LÝ KINH TẾ – XÃ HỘI VIỆT NAM (Tập II) của Khoa Địa trường ĐHSP TP.HCM chỉnh lý và bổ sung lần thứ I, trong kế hoạch năm 2002. Ban Ấn Bản Phát hành Nội bộ ĐHSP sao chụp 300 cuốn, khổ 14,5 x 20,5, xong ngày 15 tháng 04 năm 2002.