Giáo án Tiếng Việt 5 - Tuần 19 đến tuần 24

®Çu ®Õn mµu cá óa- MB kiÓu trùc tiÕp Tõ ChiÕc ¸o sên vai ®Õn chiÕc ¸o qu©n phôc cò cña ba. GV h­íng dÉn HS nhËn xÐt thªm vÒ c¸ch thøc miªu t¶ ¸o: t¶ bao qu¸t c¸i ¸o (xinh xinh, tr«ng rÊt o¸ch)®t¶ nh÷ng bé phËn cã ®Æc ®iÓm cô thÓ (nh÷ng ®­êng kh©u, hµngkhuy, cæ ¸o, cÇu vai, m¨ng sÐt,) ®nÕu c«ng dông cña c¸i ¸o vµ t×nh c¶m ®èi víi c¸i ¸o (mÆc ¸o vµo, t«i cã c¶m gi¸c nh­ vßng tay ba m¹nh mÏ vµ yªu th­¬ng ®ang «m lÊy t«i, nh­ ®­îc dùa vµo lång ngùc Êm ¸p cña ba; t«i ch÷ng ch¹c nh­ mét anh lÝnh tÝ hon) PhÇn cßn l¹i – KB kiÓu më réng. b) C¸c h×nh ¶nh so s¸nh vµ nh©n ho¸ trong bµi v¨n: H×nh ¶nh so s¸nh: H×nh ¶nh nh©n ho¸: Nh÷ng ®­êng kh©u ®Òu ®Æn nh­ kh©u m¸y; hµng khuy th¼ng t¾p nh­ hµng qu©n trong ®éi duyÖt binh; c¸i ¸o cæ nh­ hai c¸i l¸ non; c¸i cÇu vai y hÖt nh­ chiÕc ¸o qu©n phôc thùc sù; x¾n tay ¸o lªn gän gµng; mÆc ¸o vµo cã c¶m gi¸c nh­ vßng tay ba m¹nh mÏ vµ yªu th­¬ng dang «m lÊy t«i nh­ ®­îc dùa vµo långngùc Êm ¸p cña ba; t«i ch÷ng ch¹c nh­ mét anh lÝnh tÝ hon. (L­u ý: C¸i ¸o mÑ may y hÖt nh­ c¸i ¸o qu©nphôc thùc sù kh«ng ph¶i lµ h×nh ¶nh so s¸nh (so s¸nh tu tõ) mµ lµ so s¸nh th«ng th­êng) ng­êi b¹n ®ång hµnh quý b¸u; c¸i m¨ng sÐc «m khÝt lÊy cæ tay t«i. -GV: T¸c gi¶ ®· quan s¸t c¸i ¸o tØ mØ, tinh tÕ tõ h×nh d¸ng, ®­êng kh©u, hµng khuy, c¸i cæ ¸o, c¸i m¨ng sÐc ®Õn c¶m gi¸c khi mÆc ¸o, lêi nhËn xÐt cña b¹n bÌ xung quanhNhê kh¶ n¨ng quan s¸t tinh tÕ, c¸ch dïng tõ ng÷ miªu t¶ chÝnh x¸c, c¸ch sö dông linh ho¹t c¸c biÖn ph¸p so s¸nh, nh©n ho¸, cïng t×nh c¶m tr©n träng, mÕn th­¬ng c¸i ¸o cña ng­êi cha ®· hi sinh, t¸c gi¶ ®· cã ®­îc mét bµi v¨n miªu t¶ ch©n thùc vµ c¶m ®éng. Ph¶i sèng qua nh÷ng n¨m chiÕn tranh, gian khæ, tõng mÆc ¸o quÇn may l¹i tõ quÇn ¸o cò cña cha anh th× míi c¶m nhËn ®­îc t×nh c¶m cña t¸c gi¶ göi g¾m qua bµi v¨n. - GV d¸n lªn b¶ng tê giÊy ghi nh÷ng kiÕn thøc cÇn ghi nhí vÒ bµi v¨n t¶ ®å vËt; mêi 1-2 HS ®äc l¹i. C¶ líp theo dâi, ghi nhí: 1. Bµi v¨n miªu t¶ ®å vËt cã ba phÇn: më bµi, th©n bµi vµ kÕt bµi. Cã thÓ më theo kiÓu trùc tiÕp vµ kÕt bµi theo kiÓu kh«ng më réng hay më réng. Trong phÇn th©n bµi, tr­íc hÕt, t¶ bao qu¸t toµn bé ®å vËt , råi ®i vµo t¶ nh÷ng bé phËn cã ®Æc ®iÓm næi bËt. 2. Muèn miªu t¶ mét ®å vËt, ph¶i quan s¸t ®å vËt theo tr×nh tù hîp lÝ, b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c nhau (m¾t nh×n, tay nghe, tay sê,) Chó ý ph¸t hiÖn nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng ph©n biÖt ®å vËt nµy víi nh÷ng ®å vËt kh¸c. 3. Cã thÓ vËn dông c¸c biÖn ph¸p nh©n ho¸, so s¸nh ®Ó gióp cho bµiv¨n sinh ®éng, hÊp dÉn h¬n. Bµi tËp 2 - HS ®äc yªu cÇu cña ®Ò bµi. - GV hái HS ®· chän ®å vËt ®Ó quan s¸t ë nhµ theo lêi dÆn cña thÇy (c«) nh­ thÕ nµo; nh¾c HS: + §Ò bµi yªu cÇu c¸c em viÕt ®o¹n v¨n kho¶ng 5 c©u t¶ h×nh d¸ng hoÆc c«ng dông cña mét ®å vËt gÇn gòi víi em. Nh­ vËy, ®o¹n v¨n c¸c em viÕt thuéc phÇn th©n bµi. + C¸c em cã thÓ t¶ h×nh d¸ng hoÆc c«ng dông cña quyÓn s¸ch, quyÓn vë, c¸i bµn häc ë líp hoÆc ë nhµ, c¸i ®ßng hå b¸o thøc,chän c¸ch t¶ tõ kh¸i qu¸t ®Õn t¶ chi tiÕt tõng bé phËn hoÆc ng­îc l¹i. + Chó ý quan s¸t kÜ ®å vËt, sö dông c¸c biÖn ph¸p so s¸nh, nh©n ho¸ khi miªu t¶ - HS suy nghÜ; mét vµi HS nãi tªn ®å vËt c¸c em chän miªu t¶. - HS suy nghÜ, viÕt ®o¹n v¨n -NhiÒu HS nèi tiÕp nhau ®äc ®o¹n v¨n ®· viÕt. C¶ líp vµ GV nhËn xÐt, chÊm ®iÓm. Ho¹t ®éng 3. Cñng cè, dÆn dß ( 2 phót ) GV nhËn xÐt tiÕt häc. DÆn HS viÕt ®o¹n v¨n (BT2) ch­a ®¹t vÒ nhµ viÕt l¹i. C¶ líp ®äc tr­íc 5 ®Ò bµi cña tiÕt TLV tíi (¤n tËp vÒ t¶ ®å vËt), quan s¸t chuÈn bÞ lËp dµn ý miªu t¶ ®å vËt theo 1 trong 5 ®Ò ®· cho. Ngµy d¹y //. LuyÖn tõ vµ c©u Nèi c¸c vÕ c©u ghÐp b»ng cÆp tõ h« øng I- Môc tiªu 1. N¾m ®­îc c¸ch nèi c¸c vÕ c©u ghÐp b»ng cÆp tõ h« øng 2. BiÕt t¹o c©u ghÐp míi b»ng c¸c cÆp tõ h« øng thÝch hîp II - ®å dïng d¹y – häc - B¶ng líp viÕt dµn ngang hai c©u v¨n ë BT1(PhÇn NhËn xÐt) iii- c¸c ho¹t ®éng d¹y – häc Ho¹t ®éng 1: ( 3 phót ) - kiÓm tra bµi cò HS lµm l¹i BT3, 4 cña tiÕt TLVC Më réng vèn tõ: TrËt tù – An ninh. -Giíi thiÖu bµi GV nªu M§, YC cña tiÕt häc Ho¹t ®éng 2. PhÇn nhËn xÐt (13 phót ) Bµi tËp 1 - Mét HS ®äc yªu cÇu cña bµi (L­u ý HS ®äc c¶ hai c©u ghÐp) - C¶ líp ®äc thÇm l¹i hai c©u ghÐp; ph©n tÝch cÊu t¹o: x¸c ®Þnh c¸c vÕ c©u trong mçi c©u, bé phËn C-V cña mçi vÕ c©u. - GV mêi 2 HS lªn b¶ng ph©n tÝch cÊu t¹o cña 2 c©u ghÐp. C¶ líp vµ GV nhËn xÐt chèt l¹i lêi gi¶i ®óng: C©u ghÐp1: VÕ 1: Buæi chiÒu, n¾ng võa nh¹t, C V C VÕ 2: s­¬ng ®· bu«ng nhanh xuèng mÆt biÓn. V C©u ghÐp 2: VÕ 1: Chóng t«i ®i ®Õn ®©u, V C C VÕ 2: rõng rµo rµo chuyÓn ®éng ®Õn ®Êy. V Bµi tËp 2 - Mét HS ®äc yªu cÇu cña BT2. - C¶ líp ®äc thÇm l¹i 2 c©u v¨n ë BT1, suy nghÜ, tr¶ lêi c©u hái. ý a: C¸c tõ võa®·, ®©u ®Êy trong 2 c©u ghÐp trªn dïng ®Ó nèi vÕ c©u 1 víi vÕ c©u 2. ý b: NÕu l­îc bá c¸c tõ võa®·, ®©u®Êy, th×: + QH gi÷a c¸c vÕ c©u kh«ng cßn chÆt chÏ nh­ tr­íc. VD: hai sù viÖc n¾ng nh¹t, s­¬ng bu«ng nhanh xuèng mÆt biÓn ë c©u a chØ ®­îc ®Æt c¹nh nhau, kh«ng cßn quan hÖ chÆt chÏ nh­ tr­íc. + C©u v¨n cã thÓ trë thµnh kh«ng hoµn chØnh – c©u b. * GV cã thÓ nãi thªm: + C¸c tõ nµy n»m ngay trong bé phËn vÞ ng÷; kh«ng ph¶i lµ QHT. HS sÏ hiÓu râ h¬n vÒ c¸c tõ nµy khi häc lªn líp 6. + Khi dïng c¸c tõ h« øng ®Ó nèi c¸c vÕ c©u trong c©u ghÐp th× ph¶i dïng c¶ hai tõ, kh«ng thÓ ®¶o trËt tù c¸c vÕ c©u còng nh­ vÞ trÝ cña c¸c tõ h« øng Êy. Bµi tËp 3 - HS ®äc yªu cÇu cña bµi; suy nghÜ thay thÕ nh÷ng tõ ®­îc in ®Ëm ë BT1 b»ng nh÷ng tõ kh¸c. - HS ph¸t biÓu ý kiÕn. GV chèt l¹i lêi gi¶i ®óng: ngoµi 2 cÆp tõ h« øng võa®·, ®©u®Êy dïng ®Ó nèi c¸c vÕ c©u ghÐp biÓu thÞ quan hÖ h« øng, ta cßn cã thÓ sö dông c¸c cÆp tõ h« øng nh­: Víi c©u a: ch­a®·, míi®·, cµngcµng: - Buæi chiÒu, n¾ng míi nh¹t, s­¬ng ®· bu«ng nhanh xuèng mÆt biÓn - Buæi chiÒu, n¾ng ch­a nh¹t, s­¬ng ®· bu«ng nhanh xuèng mÆt biÓn - Buæi chiÒu, n¾ng cµng nh¹t, s­¬ng cµng bu«ng nhanh xuèng mÆt biÓn Buæi chiÒu, n¾ng ch­a nh¹t, s­¬ng ®· bu«ng nhanh xuèng mÆt biÓn Víi c©u b: chç nµochç Êy. Chóng t«i ®i ®Õn chç nµo, rõng rµo chuyÓn ®éng chç Êy. Ho¹t ®éng 3. PhÇn ghi nhí ( 3 phót ) -Hai HS ®äc l¹i néi dung cÇn ghi nhí trong SGK. - Mét, hai HS nh¾c l¹i néi dung cÇn ghi nhí (kh«ng nh×n SGK). Ho¹t ®éng 4. phÇn LuyÖn TËp ( 20 phót ) Bµi tËp 1 - HS ®äc yªu cÇu cña BT1, lµm bµi c¸ nh©n – c¸c em g¹ch mét g¹ch chÐo ph©n c¸ch hai vÕ c©u, khoanh trßn (hoÆc g¹ch 2 g¹ch ) d­íi cÆp tõ h« øng nèi 2 vÕ c©u. - GV d¸n b¶ng 2, 3 tê phiÕu, mêi 2,3 HS lªn b¶ng lµm bµi, tr×nh bµy kÕt qña. C¶ líp vµ GV nhËn xet, chèt l¹i lêi gi¶i ®óng: C©u a: Ngµy ch­a t¾t h¼n/ tr¨ng ®· lªn råi ® 2 vÕ c©u ®­îc nèi víi nhau b»ng cÆp tõ h« øng ch­a®· C©u b: ChiÕc xe ngùa võa ®Ëu l¹i/ t«i ®· nghe tiÕng «ng tõ trong nhµ väng ra ® 2 vÕ c©u ®­îc nèi víi nhau b»ng cÆp tõ h« øng võa®· C©u c: Trêi cµng n¾ng g¾t/ hoa giÊy cµng bång lªn rùc rì® 2 vÕ c©u ®­îc nèi víi nhau b»ng cÆp tõ h« øng cµngcµng Bµi tËp 2 -C¸ch thùc hiÖn t­¬ng tù ë Bt1. GV l­u ý HS : Cã mét vµi ph­¬ng ¸n ®iÒn c¸c cÆp tõ h« øng thÝch hîp vµo chç trèng ë mét sè c©u. - GV mêi 3-4 HS lªn b¶ng lµm bµi tËp trªn phiÕu. C¶ líp vµ GV nhËn xÐt, chèt l¹i lêi gi¶i ®óng, tÝnh ®iÓm cao h¬n cho nh÷ng HS cã nhiÒu ph­¬ng ¸n ®iÒn tõ: C©u a: M­a cµng to, giã cµng thæi m¹nh C©u b: Trêi míi höng s¸ng, n«ng d©n ®· ra ®ång Trêi ch­a höng s¸ng, n«ng d©n ®· ra ®ång Trêi võa höng s¸ng, n«ng d©n ®· ra ®ång C©u c: Thuû Tinh d©ng n­íc cao bao nhiªu, S¬n Tinh lµm nói cao lªn bÊy nhiªu. Ho¹t ®éng 5.Cñng cè, dÆn dß ( 1 phót ) GV nhËn xÐt tiÕt häc. DÆn HS ghi nhí kiÕn thøc ®· häc vÒ c¸ch nèi c¸c vÕ c©u ghÐp b»ng cÆp tõ h« øng. Ngµy d¹y //. TËp lµm v¨n «n tËp vÒ t¶ ®å vËt I- Môc tiªu 1.¤n luyÖn, cñng cè kÜ n¨ng lËp dµn ý cña bµi v¨n t¶ ®å vËt. 2.¤n luyÖn kÜ n¨ng tr×nh bµy miÖng dµn ý bµi v¨n t¶ ®å vËt – tr×nh bµy râ rµng, rµnh m¹ch, tù nhiªn, tù tin. II - ®å dïng d¹y – häc - Tranh vÏ hoÆc ¶nh chôp mét sè vËt dông - Bót d¹ vµ 5 tê giÊy khæ to cho 5 HS lËp dµn ý 5 bµi v¨n. iii- c¸c ho¹t ®éng d¹y – häc Ho¹t ®éng 1: ( 5 phót ) - kiÓm tra bµi cò HS ®äc ®o¹n v¨n t¶ h×nh d¸ng hoÆc c«ng dông cña mét ®å vËt gÇn gòi (BT2) tiÕt TLV tr­íc -Giíi thiÖu bµi Trong tiÕt TLV h«m nay, c¸c em sÏ tiÕp tôc «n tËp vÒ v¨n t¶ ®å vËt- cñng cè kÜ n¨ng lËp dµn ý cho bµi v¨n t¶ ®å vËt, tr×nh bµy miÖng dµn ý bµi v¨n. Ho¹t ®éng 2. H­íng dÉn HS luyÖn tËp ( 33 phót ) Bµi tËp 1 Chän ®Ò bµi - Mét HS ®äc 5 ®Ò bµi trong SGK. - GV gîi ý: C¸c em cÇn chän trong 5 ®Ò bµi v¨n ®· cho 1 ®Ò phï hîp víi m×nh. Cã thÓ chän t¶ quyÓn s¸ch TiÕng ViÖt 5 , t©p hai(hoÆc chiÕc ®ång hå b¸o thøc); cã thÓ chän t¶ mét ®å vËt trong nhµ em yªu thÝch (c¸i ti vi, bÕp ga, gi¸ s¸ch, lä hoa, bµn häc,); mét ®å vËt hoÆc mãn quµ cã ý nghÜa s©u s¾c víi em; mét ®å vËt trong viÖn b¶o tµng c¸c em ®· cã dÞp quan s¸t (c¸i nghiªn mùc cæ, cäc gç B¹ch §»ng,) - GV kiÓm tra HS ®· chuÈn bÞ nh­ thÕ nµo cho tiÕt häc(chän ®å vËt sÏ lËp dµn ý, quan s¸t ®å vËt ®ã); mêi HS nãi vÒ ®Ò bµi c¸c em ®· chän. LËp dµn ý - Mét HS ®äc gîi ý 1 trong SGK (T×m ý cho bµi v¨n) - Dùa theo gîi ý 1, HS viÕt nhanh dµn ý bµi v¨n. GV ph¸t bót d¹ vµ giÊy cho 5 HS (chän 5 em lËp dµn ý cho 5 ®Ò kh¸c nhau) - Nh÷ng HS lËp dµn ý trªn giÊy d¸n bµi lªn b¶ng líp, tr×nh bµy. C¶ líp vµ GV nhËn xÐt, bæ sung, hoµn chØnh c¸c dµn ý. - Mçi HS tù söa dµn ý bµi viÕt cña m×nh. GV nh¾c HS : 5 dµn ý võa lËp lµ dµn ý cña b¹n. Mçi em ph¶i hoµn chØnh dµn ý víi c¸c ý cña m×nh, kh«ng b¾t ch­íc y nguyªn dµn ý cña b¹n. Bµi tËp 2 - Mét HS ®äc yªu cÇu cña BT2 vµ gîi ý 2. - Tõng HS dùa vµo dµn ý ®· l©p, tr×nh bµy miÖng bµi v¨n t¶ ®å vËt cña m×nh trong nhãm (tr¸nh cÇm dµn ý ®äc). GV tíi tõng nhãm gióp ®ì, uèn n¾n HS, nh¾c c¸c em tr×nh bµy dµn ý ng¾n gän nh­ng diÔn ®¹t thµnh c©u. - §¹i diÖn c¸c nhãm thi tr×nh bµy miÖng dµn ý bµi v¨n tr­íc líp. -Sau khi mçi HS tr×nh bµy, c¶ líp trao ®æi, th¶o luËn vÒ c¸ch chän ®å vËt ®Ó miªu t¶, c¸ch s¾p xÕp c¸c phÇn trong dµn ý, c¸ch tr×nh bµy; b×nh chän ng­êi tr×nh bµy; b×nh chän ng­êi tr×nh bµy miÖng bµi v¨n theo dµn ý hay nhÊt. Ho¹t ®éng 4. Cñng cè, dÆn dß ( 2phót ) - GV nhËn xÐt tiÕt häc. - DÆn nh÷ng HS viÕt dµn ý ch­a ®¹t vÒ nhµ söa l¹i dµn ý; c¶ líp chuÈn bÞ viÕt hoµn chØnh bµi v¨n t¶ ®å vËt trong tiÕt TLV tíi.