Giáo án Lịch sử - Trường THCS Thạch Trung - Năm học 2010-2011 - Hồ Thị Thanh Bình

TiÕt 65: LÞch sö ®Þa ph­¬ng Hµ tÜnh trong thêi kú ph¸t triÓn vµ suy vong cña chÕ ®é phong kiÕn ( Tõ ®Çu thÕ kû XV ®Õn gi÷a thÕ kû XIX) I.Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh n¾m ®­îc; 1. KiÕn thøc: - Qu¸ tr×nh thµnh lËp tØnh Hµ TÜnh - Nh÷ng thµnh tùu kinh tÕ, v¨n ho¸, gi¸o dôc d­íi thêi phong kiÕn 2. Kü n¨ng: RÌn luyÖn kü n¨ng t­ duy,tæng hîp cho häc sinh. 3.T­ t­ëng, t×nh c¶m, th¸i ®é:Ph¸t huy truyÒn thèng x©y dùng quª h­¬ng giµu ®Ñp. II. Ph­¬ng tiÖn d¹y häc: S¸ch lÞch sö Hµ TÜnh. III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc: Ho¹t ®éng 1: æn ®Þnh tæ chøc: Ho¹t ®éng 2:Bµi míi Gi¸o viªn giíi thiÖu phÇn lÞch sö ®Þa ph­¬ng. Ho¹t ®éng cña GV- HS Néi dung kiÕn thøc Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu qu¸ tr×nh thµnh lËp tØnh Hµ TÜnh GV yªu cÇu h/s nh¾c l¹i kiÕn thøc vÒ ®¬n vÞ hµnh chÝnh d­íi triÒu Lª(HËu Lª) GV Cung cÊp kiÕn thøc vÒ vïng ®Êt Hµ T×nh trong thêi k× chiÕn tranh xung ®ét gi÷a c¸c tËp ®oµn phong kiÕn GV:Sau khi phong trµo T©y S¬n sôp ®æ, v­¬ng triÒu NguyÔn thµnh lËp TÜnh Hµ TÜnh ®­îc thµnh lËp n¨m nµo? Theo em s­. KiÖn nµy cã ý nghÜa g×? GV: Nh­ vËy, tÜnh Hµ TÜnh cÝnh thøc ®­îc thµnh lËp n¨m 1831 Ho¹t ®éng 1: N«ng nghiÖp Sau chiÕn th¾ng cña khëi nghÜa Lam S¬n, nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp Hµ TÜnh ®· nhanh chèng phôc håi vµ cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn ®¸ng kÓ Em h·y nªu nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc vÒ n«ng nghiÖp? Ho¹t ®éng 2: Thñ c«ng nghiÖp Thñ c«ng nghiÖp ë Hµ TÜnh tõ thÕ kû XV ®Õn gi÷a TK XIX ®É cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn nh­ thÕ nµo? - NghÒ dÖt cã tõ l©u ®êi: Hoµng LÔ (K× Anh), QuÇn Hå(Can Léc) ViÖt Yªn H¹, B×nh Hå(§øc Thä), §«ng M«n(Th¹ch Hµ) Ca dao cã c©u: Ai vÒ Hµ TÜnh th× vÒ MÆc ¸o lôa chî H¹, uång chÌ H­¬ngS¬n - NghÒ méc: TËp trung ë hai huyÖn §øc Thä vµ H­¬ng S¬n( Xa Lang-HS, Th¸i Yªn- §T) - §ãng thuyÒn:ViÖt Yªn Th­îng(La S¬n-§T), x· Phóc Ch©u(Nghi Xu©n) Ho¹t ®éng 3: Th­¬ng nghiÖp Th­¬ng nghiÖp ph¸t triÓn ntn? -HuyÖn nhiÒu nhÊt cã 9 chî( H­¬ng S¬n), huyÖn Ýt nhÊt còng cã 1 chî - Ngoµi ra däc theo dßng s«ng cã nh÷ng bÕn thuyÒn tÊp nËp nh­ chî ChÕ, bÕn Phï Th¹ch(§øc VÜnh- §­íc Thä), bÕn Tam Soa(§T vµ HS) Ho¹t ®éng 1: Gi¸o dôc vµ khoa cö tõ thÕ kØ XV ®Õn gi÷a thÕ kû XIX? Ho¹t ®éng 2: Em h·y kÓ tªn nh÷ng t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm næi tiÕng cña Hµ TÜnh mµ em biÕt? Gv kÕt luËn Ho¹t ®éng 3: Y häc Em h·y nªu nh÷ng thµnh t­ô y häc Ho¹t ®éng 4: T×m hiÓu vÒ kiÕn tróc * Còng cè- d¨n dß: I. Tæ chøc hµnh chÝnh * Thêi HËu Lª: C¶ n­íc chia thµnh 5 ®¹o, d­íi ®¹o lµ phñ, ch©u, huyÖn, x· Ò Hµ TÜnh thuéc phñ NghÖ An * Trong chiÕn tranh TrÞnh – M¹c: Lóc ®Çu lµ sù qu¶n lÝ cña nhµ M¹c. N¨m 1540 d­íi quyÒn kiÓm so¹t cña hä TrÞnh * Trong chiÕn tranh TrÞnh – NguyÔn(1627-1672)ÒHµ TÜnh trë thµnh b·i chiÕn tr­êng * TriÒu NguyÔn thµnh lËp(1802-1945): Vua Minh M¹ng chia c¶ n­íc thµnh 30 tØnh Hµ TÜnh ra ®êi trªn c¬ së t¸ch hai phñ cña Hµ Hoa vµ §øc Thä (trÊn NghÖ An)1831 II.T×nh h×nh kinh tÕ 1. N«ng nghiÖp: - C¸c c«ng tr×nh khai hoang, phôc ho¸ cña nh©n d©n ®­îc ®Èy m¹nh, ®ång ruéng më mang thªm - NhiÒu lµng míi ®­îc thµnh lËp: NhiÒu lµng ven biÓn Nghi Xu©n, K× Anh, CÈm Xuyªn (TK XV). ë H­¬ng S¬n, H­¬ng Khª nhiÒu lµng x· míi mäc lªn - Mét sè ®ån ®iÒn ®­îc thµnh lËp nh­ ®ån ®iÒn Hµ Hoa(nay Th¹ch §iÒn-TH), §øc Quang(b¾c s«ng Ngµn Tr­¬i- Vò Quang) - Thuû lîi ®­îc chó ý: Kªnh N¹(CÈm Xuyªn), kªnh L¹c (K× Anh) ®­îc n¹o vÐt khai th«ng 2.Thñ c«ng nghiÖp - MiÒn xu«i: trång d©u nu«i t»m, dÖt v¶i, nghÒ gèm, rÌn s¾t, ®óc ®ång, ®an l¸t, nghÒ méc... - Ven biÓn: ®ãng thuyÒn, dÖt chiÕu, dÖt vâng gai, lµm n­íc m¾m ... Ò C¸c mÆt hµmg kh«ng chØ ®¸p øng mét phÇn sinh ho¹t trong gia ®×nh, mÆt hµng cã kü thuËt cao ®­îc ®em trao ®æi nh­: lôa chî H¹( §øc Thä), chiÕu Tr¶o Nha (Can Léc), ®å m©y §ç Gia(H­¬ng S¬n), Th¹ch Hµ 3. Th­¬ng nghiÖp - Trung t©m cña hÖ thèng th­¬ng nghiÖp lµ c¸c chî gåm cã chî lµng, chî huyÖn, chî phñ vµ chî tØnh - BÕn thuyÒn tÊp nËp nh­ chî ChÕ, bÕn Phï Th¹ch(§øc VÜnh- §­íc Thä), bÕn Tam Soa(§T vµ HS) III. V¨n ho¸, Gi¸o dôc 1. Gi¸o dôc vµ khoa cö Hµ TÜnh lµ vung ®Êt cã truyÒn thèng tõ l©u ®êi. -Thêi nhµ Lª mét sè phñ ,huyÖn ®· cã tr­êng häc nh­ §øc Thä, Nghi Xu©n, Can Léc, K× Anh - Trong gãt h¬n 5 thÕ kØ Hµ TÜnh ®· cã h¬n 70 ng­êi ®ç tiÕn süÒ Hµ TÜnh cã nhiÒu Ng­êi ®ç ®¹t cao trong c¶ n­íc 2.V¨n häc vµ sö häc a. V¨n häc:- NguyÔn ThiÕp, NguyÔn Huy O¸nh, NguyÔn Huy Tù, NguyÔn Huy Hæ - NguyÔn C«ng Trø - §Æc biÖt lµ c¸c t¸c phÈm cña NguyÔn Du b. Sö häc: §Æng Minh Khiªm(ViÖt gi¸m vÞnh sö thi tËp), Phan Huy Chó(Hoµng ViÑt ®Þa d­ chÝ), NguyÔn NghiÔm(ViÖt sö bi l·m)... 3. Y häc d©n téc: Lª H÷u Tr¸c(1720-1791), hiÖu lµ H¶i Th­îng L·n ¤ng. Sau 40 n¨m miÖt mµi nghiªn cøu vµ tËn tuþ ch÷a bÖnh, «ng ®· ®Ó l¹i cho nÒn y häc ViÖt Nam mét di s¶n quý b¸u lµ bé H¶i Th­îng y t«ng t©m lÜnh ( 66 quyÓn) 4. KiÕn tróc - Nhµ ë nh©n d©n: th­êng lµm b»ng tre, nøa, l¸ ®¬n gi¶n - Quan l¹i, nhµ giµu: lµm b»ng gç, x©y g¹ch, lîp ngãi - VÒ chïa chiÒn: H×nh ch¹m træ chñ yÕu lµ rång, ph­îng rÊt tinh vi, nh÷ng ®­êng uèn l­în nhÞp nhµng...