Đề tài Những biện pháp giúp trẻ 4 tuổi nâng cao khả năng cảm thụ văn học

ời thường (khẫu ngữ) và ngôn ngữ thơ giàu nhạc tính. Qua tác phẩn văn học, trẻ quen dần tính chất nhiều ý nghĩa và tinh luyện của ngôn ngữ văn hoá, dần dần tiến tới hiểu được nghĩa thực đến nghĩa bóng, từ nghĩa văn cảnh đến ý tưởng nhà văn muốn truyền đạt. Ví dụ cụ thể: * Sử dụng nghệ thuật múa rối: - Việc sử dụng rối trong tiết học gây được sự chú ý, tò mò của trẻ tạo điều kiện cho trẻ tiếp cận với nghệ thuật múa rối, một môn nghệ thuật truyền thống của dân tộc. - Với câu truyện “Chú thỏ thông minh” tôi sử dụng mô hình sân khấu là một khu đầm lầy nhỏ, có hoa, cỏ, cây.. nhân vật trong truyện được cách điệu hoá, thỏ mặc quần áo, di bằng 2 chân Khi tôi dạy, tôi dùng cánh tay lồng vào con rối, điều khiển con rối bằng ba ngón tay: ngón cái, trỏ, giữa sao cho những cử chỉ phù hợp với lời thoại trong truyện Nhờ việc sử dụng nghệ thuật rối trong tiết học mà số trẻ có khả năng cảm thụ tác phẩm văn học đạt cao, đa số trẻ nhớ được nội dung câu truyện, lời thoại của các nhân vật trong truyện và qua đó trẻ biết nhận xét đánh giá tính cách của nhân vật trong truyện như ai là người xấu? Ai là người tốt. b/ Kiểm tra khả năngcảm thụ văn học bằng: * Trò chơi đóng kịch: - Là hoạt động giúp trẻ phát triển trí nhớ và giáo dục trẻ tinh thần tập thể. Qua hoạt động đóng kịch trẻ truyền đạt lại nội dung câu truyện, làm sống lại tâm trạng, hành động ngôn ngữ hội thoại của các nhân vật trong truyện, đồng thời trẻ biết thể hiện tình cảm và đánh giá các nhân vật trong truyện. Khi đóng kịch trẻ dễ dàng nắm được nội dung, ý nghĩa của tác phẩm, nắm được tính liên tục của câu truyện, điều này góp phần đẩy mạnh sự phát triển tư duy, cảm thụ tác phẩm một cách sâu sắc ở trẻ. Để đạt được điều đó thì trước khi cho trẻ đóng kịch giáo viên phải cho trẻ ôn lại nội dung câu truyện và đàm thoại với trẻ về nội dung. Giúp trẻ hiểu sâu hơn về nội dung truyện và lời thoại của các nhân vật trong truyện. Để từ đó trẻ biết thể hiện những sắc thái khác nhau về ngữ điệu, tính cách tâm trạng của các nhân vật trong truyện. Nhằm giúp trẻ phân biệt được giọng điệu lời nói của các nhân vật. Qua đó trẻ khắc hoạ được tính cách nhân vật.Để trẻ nhớ được ngôn ngữ, lời thoại của các nhân vật trong truyện để đóng kịch thì trước hết cho trẻ nhắc lại lời thoại của nhân vật sau đó cho trẻ đóng vai theo tổ hoặc nhóm. Trò chơi đóng kịch thực sự giúp trẻ cảm nhận tác phẩm văn học một cách sâu sắc và để đạt được điều đó thì việc trang trí sân khấu và hoá trang cho trẻ rất quan trong, với câu truyện “3 chú Lợn” tôi làm sân khấu có màn che, rồi trang trí cảnh phù hợp với câu truyện. Bên cạnh việc làm mô hình sân khấu thì việc hoá trang cho trẻ đóng kịch cũng rất cần thiết. Với nhân vật “3 chú Lợn” tôi cho trẻ mặc mặt nạ hình con lợn, bao tay và giầy hình chân con lợn và áo quần màu sắc khác nhau phù hợp với tính cách của từng nhân vật. Việc hoá trang và bố trí sân khấu phù hợp, trang phục đẹp sẽ giúp trẻ tự tin khi nhập vai tạo cho trẻ hứng thú hơn với từng vở diễn. * Giúp trẻ cảm thụ văn học thông qua giờ hoạt động góc Trong hoạt động chung trẻ có thể chưa cảm nhận hết được các giá trị về mặt ngôn ngữ,tình cảm của các tác phẩm thì đen giờ họt động góc cô giáo cho trẻ tham gia vào góc chơi “ Bé yêu văn học”. Tại góc chơi này cô cho trẻ được xem, đọc hay lằng nghe các câu chuyện bài thơ trẻ vừa được học để trẻ có thể ghji nhớ sâu hơn, để trẻ một lần nữa lại tiếp tục được cảm nhận những cai hay cái dẹp trong tác phẩm * Giúp trẻ cảm thụ văn học thông qua giờ hoạt động thư viện: Ngoài những giờ học, hoạt động trên lớp, trẻ được luân phiên đến thư viện chơi, tập bởi nơi đây vó nhiều loại sách, đồ dùng, đồ chơi phong phú, đa dạng. Thư viện đồ chơi có nhiều góc chơi giúp trẻ học bằng chơi, chơi mà học rất có kết quả. Trong những năm qua, nhà trường đầu tư ở góc sách trong thư viện đồ chơi nhiều loại sách từ nhà trẻ đến lớp mẫu giáo theo chủ đề, chủ điểm phục vụ nội dung chương trình giáo dục của ngành mầm non. Đây là môi trường phong phú giúp trẻ làm quen với việc “đọc sách” từ tuổi mầm non. Bước đầu hình thành cho trẻ có một số kỹ năng “đọc viết” chuẩn bị điều kiện để trẻ vào học phổ thông. Những bộ tranh nhà trẻ, truyện tranh chữ to, thơ chữ to, tạp chí, hoạ báo đều có hình ảnh minh hoạ. Về truyện thì có truyện cổ tích kể theo tranh, truyện dân gian Việt Nam, truyện kể sáng tạo. Những bài thơ, ca dao, đồng dao cùng các nguồn tài liệu được chọn lựa phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ và các nội dung sách có liên quan đặc thù văn hoá địa phương. Sách là một phần trong đồ dùng đồ chơi cho trẻ: sách giúp trẻ làm quen môi trường chung quanh, làm quen với tạo hình, với toán, với chữ viết Trẻ có thể tự làm sách truyện từ tranh ảnh do trẻ tự vẽ hoặc sưu tầm . Trẻ kể chuyện theo tranh về các loại thực phẩm, món ăn cách chế biến. Bộ tranh lô tô giúp trẻ kể chuyện những vật nuôi trong gia đình, con vật sống trong rừng trên cùng một bức tranh, nhiều trẻ kể theo nhiều cách khác nhau. vừa chơi vừa đọc thơ, ca dao, đồng dao Đồ chơi vốn có nhiều chủng loại trong đó đồ chơi bằng điện tử mang tính giáo dục hiện đại. Loại đồ chơi này vừa hình ảnh vừa có âm thanh, trẻ phân biệt tiếng kêu của nhân vật, phân biệt các phương tiện giao thông. Trẻ chơi chuyển động các hình ảnh trên màn hình thật say sưa hấp dẫn. Trẻ hiểu tiếng tượng thanh như “suối chảy róc rách”, “chim hót líu lo” tiếng tượng hình “mây trôi lững lờ”, em bé được “nâng niu”. Ở phòng thư viện đồ chơi còn trang bị phương tiện nghe, nhìn đầy đủ với băng tiếng, băng hình như Tích Chu, Cô bé quàng khăn đỏ trẻ nghe mãi, thích xem phim, hiểu rõ nội dung câu chuyện, kể lại cho ông bà cha mẹ và bạn bè nghe. Tai phong thư viện giáo viên có thể tranh thủ hướng dẫn giúp trẻ phát âm chuẩn, trẻ thuộc nhiều thơ, biết nhiều truyện, nắm vốn từ phong phú phân biệt từ láy như “lung linh, lấp lánh” hiểu từ chính xác hơn như “run cầm cập, kêu ầm ĩ” bước đầu cảm nhận từ văn học “đẹp như trăng rằm, đẹp như tơ nhuộm” giúp trẻ nói trôi chảy khi diễn đạt ý muốn và cảm xúc tình cảm của mình; và có thể sử dùng các từ này vào đời sống của trẻ. * Tạo môi trường cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học: - Để giúp trẻ nâng cao khả năng cảm thụ văn học thì việc tạo cơ hội cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học phải thường xuyên. Ngay từ đầu năm học BGH nhà trường đã trang bị cho lớp nhiều quyển truyện, tạp chí. Ngoài ra tôi còn sưu các sách văn học, các hoạ báo, tập chí, lịch cũ, nguyên liệu cho trẻ tự làm sách để xây dựng một “Góc thư viện” mang nội dung văn học, tại “Góc thư viện” trẻ được xem các tranh truyện, tạp chí, hoạ báo. Sau đó cô kể truyện cho trẻ nghe về nội dung những câu truyện như “dê con biết nhận lỗi, gà cánh tiên” hướng dẫn trẻ cách tri giác các tranh truyện đó dần dần trẻ có thể tự đọc. Tất nhiên có thể lúc đầu trẻ đọc theo trí nhớ, trẻ nhớ về nội dung câu truyện cô đã kể rồi tự kể khớp với nội dung câu truyện mà trẻ tri giác. - Trong góc chơi với các tác phẩm van học đó, tôi có chú ý sưu tầm nhiều nguyên vật liệu khác nhau cho trẻ làm rối cho chính trẻ biểu diễn. - Các tác phẩm văn học dân gian như ca dao, tục ngữ, vè...cũng luôn được các trẻ trong lớp biểu diễn tại góc chơi này. Trong quá trình trẻ biểu diễn, thể hiện đó tự trẻ đã cảm nhận được nhịp điệu, câu từ trong các tác phẩm đó 5. Kết quả đạt được: a.Chất lượng khảo sát trẻ: Môn Khảo sát đầu năm Khảo sát cuối năm So sánh Thơ Hứng thú: 65% Hiểu nội dung: 65% Thuộc tác phẩm: 70% Đọc diễn cảm: 62% Hứng thú: 94% Hiểu nội dung: 90% Thuộc tác phẩm: 95% Đọc diễn cảm: 78% Tăng 31% Tăng 25% Tăng 25% Tăng 16% Truyện Hứng thú: 75% Hiểu nội dung: 60% Kể diễn cảm: 35% Hứng thú: 95% Hiểu nội dung: 90% Kể diễn cảm: 45% Tăng 20% Tăng 30% Tăng 10% b.Đánh giá chung: - Sau khi áp dụng một số biện pháp cho trẻ cảm thụ văn học trong năm học đã cho thấy: + Trẻ thông minh sáng tạo hơn khi học các tiết văn học. + Trẻ thích được đóng kịch. + Trẻ thích đọc thơ kể truyện. + Trẻ ghi nhớ thuộc thơ truyện lâu hơn. + Trẻ có khả năng tự sáng tạo và thể hiện tính cách nhập vai một cách linh hoạt. + Biết kể truyện sáng tạo, kể theo trí tưởng tượng một cách phong phú và đa dạng. IV. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ : 1/ Kết luận : Với những biện pháp và kết quả nêu trên bản thân tôi tự rút ra những kết luận như sau: Ngay từ đầu năm học người giáo viên phải nắm được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ Luyện tập giọng đọc, giọng kể sao cho diễn cảm, thể hiện được nét mặt, cử chỉ, điệu bộ của các nhân vật trong truyện. Ứng dụng CNTT vào giảng dạy. Sử dụng tốt mô hình rối, rối dẹt, rối tay.. Tham khảo thêm một số kịch bản đã được biên soạn sẵn và tập cho trẻ đóng kịch. Tích cực làm đồ dùng, đồ chơi theo chủ đề, đồ dùng minh hoạ cần phong phú, đa dạng hấp dẫn. Giáo viên phải sử dụng khoa học gọn gàng đúng lúc. Tham mưu tốt với phụ huynh hỗ trơn thêm một số tranh truyện sách báo, tạp chí. Thường xuyên học hỏi đồng nghiệp tham khảo thêm một số tài liệu liện quan đến việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học. Để từ đó tổ chức tốt hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học. - Trên đây là một vài kinh nghiệm trong việc dạy trẻ cảm thụ văn học tốt hơn bản thân tôi đã rút ra sau một năm học thực hiện tốt.Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các bạn đồng nghiệp để ngày càng nâng cao hơn nữa công tác chăm sóc và giáo dục trẻ. 2/ Kiến nghị : Về nhà trường có chế độ khen thưởng xứng đáng với giáo viên dạy giỏi các cấp có thiết kế bài giảng điện tử đạt chất lượng tốt. Về giáo viên tham gia học các lớp bồi dưỡng , chuyên đề và thường xuyên truy cập internet về giáo án điện tử . Hòa Thắng , Ngày 14 tháng 3 năm 2014 Ng­êi viÕt ĐINH THỊ NHUNG MỤC LỤC Trang I. Tóm tắt :. 2 II.Giới thiệu :..3 1/ lý do thực hiện đề tài nghiên cứu..3 2/ Công trình nghiên cứu...3 3/ Vấn đề nghiên cứu 3 4/ Gỉa thiết nghiên cứu...3 III.Phương pháp :4 1/ Khách thể nghiên cứu4 2/ Thiết kế nghiên cứu 4 3/ Quy trình nghiên cứu 4 4/ Đo lường và thu thập hình ảnh và video 5 5/ Kết quả đạt được12 IV. Kết luận và kiến nghị : 13 1/ Kết luận 13 2/ Kiến nghị13